Buod

Ang kanser sa utak o brain cancer ay ang pagkakaroon ng mga bukol sa nasabing bahagi ng nervous system. Isa itong nakapangangambang kondisyon sapagkat malaki ang posibilidad na maapektuhan ang pang-araw-araw na pamumuhay ng isang tao. Kung ang utak ay magkakaroon ng problema, hindi makakapag-isip nang maayos ang pasyente at hindi rin magiging maayos ang kanyang pagsasalita at pagkilos. Bagama’t ang kondisyong ito ay lubhang mapanganib, napakadalang lamang nito. Ayon sa datos, mas mababa pa sa 1% ang posibilidad na magkaroon ng mga cancerous o kumakalat na bukol sa utak ang isang tao.

Kung maaapektuhan ng kondisyong ito, ang isa sa mga kauna-unahang sintomas na mararanasan ng pasyente ay ang pananakit ng ulo. Maaari rin itong samahan ng hirap sa pagsasalita, panlalabo ng paningin, pagkakaroon ng kombulsyon, pamamanhid ng anumang bahagi ng katawan, pagkawala ng balanse, pagsusuka, at marami pang iba. Sa una ay hindi ito aakalaing kanser sa utak sapagkat ang mga sintomas nito ay halos natutulad sa mga sintomas ng stroke.

Hindi lubusang malaman ng mga doktor kung bakit nagkakaroon ng mga bukol ang utak. Subalit pinaniniwalaan nila na maaaring mamana ng isang tao ang mga problemadong gene o kaya naman ay nalantad ang katawan sa radiation at mga nakalalasong kemikal at iba pang mga sangkap. Dagdag dito, maaari ring makapagpalala sa kondisyon ng utak ang paninigarilyo.

Upang matanggal ang mga bukol sa utak, ang pasyente ay maaaring sumailalim sa isang operasyon, chemotherapy, radiation therapy, at iba pang mga lunas.

Kasaysayan

Noong 3,000 BC ay mayroon nang naitatalang mga kaso ng kanser. Ilan lamang sa mga pangkaraniwang uri ng kondisyong ito ay kanser sa suso, bayag, at baga. Kapag na-diagnose ng anumang uri ng kanser noon, nawawalan na ng pag-asa ang pasyente sapagkat wala pang mabisang lunas para rito. Subalit ngayon, marami ng mga paraan kung paano malulunasan ang kondisyong ito.

Ang paggaling sa kanser ay nababatay pa rin sa uri nito at tindi ng kondisyon. Bagama’t marami na ang mga natukoy na lunas para sa mga pangkaraniwang uri ng kanser, nananatili pa ring mababa ang survival rate para sa mga madadalang na uri ng kanser na gaya ng kanser sa utak. Subalit ayon sa American Cancer Society, ang mga pasyenteng may kanser sa utak na nalapatan ng agarang lunas ay tumataas ng hanggang sa 90% ang survival rate.

Mga Uri

Ayon sa National Brain Tumor Society, tinatayang may mahigit na 120 uri ng bukol sa utak. Ilan lamang sa mga pangkaraniwang uri ng bukol sa utak ay ang mga sumusunod:

  • Astrocytoma. Ang astrycoma ay ang pinakalaganap na uri ng tumor sa central nervous system. Sa uring ito, ang mga hugis bituing selulang tinatawag na astrocyte ang siyang unang naaapektuhan ng mga bukol. Karaniwang tumutubo ang mga ito sa cerebrum, ang pinakamalaking bahagi ng utak. Bukod dito, maaari ring magkaroon ng astrocytoma ang gulugod (spinal cord) at brain stem.
  • Glioblastoma multiforme. Mas kilala ito sa tawag na Ito ay ang pinakalaganap na uri ng grade IV brain cancer. Ang bukol na ito ay maaaring tumubo sa alinmang bahagi ng utak, subalit mas karaniwan itong tumutubo sa mga frontal at temporal lobe.
  • Meningioma. Ang bukol na ito ay kadalasang tumutubo sa mga lining na pumapaligid sa utak at spinal cord o gulugod. Karaniwang benign lamang ito at mabagal ang pagtubo. Sa katunayan, maaaring hindi agad malaman ng isang tao na may meningioma pala siya sapagkat kung minsan ay wala itong pinapakitang mga sintomas.
  • Oligodendroglioma. Sa uring ito, nagkakaroon ng mga bukol ang mga taba na pumoprotekta sa mga nerve ng utak at gulugod. Kumpara sa astrocytoma, mas madaling malunasan ang uring ito.

Mga Sanhi

Image Source: www.freepik.com

Bagama’t hindi lubusang malaman ng mga doktor kung bakit nagkakaroon ng kanser sa utak, pinaniniwalaan nila na maaaring makaapekto ang mga sumusunod:

  • Pagkamana ng mga problemadong gene. Kung ang magulang o sinumang malalapit na mga kamag-anak ay may kasaysayan ng kanser sa utak, maaaring maipasa nila ang kanilang mga problemadong gene sa kanilang mga anak. Dahil dito, maaaring magkaroon na lamang ng bukol sa utak ang isang tao ,lalo na kung hindi siya nag-iingat sa kanyang kalusugan.
  • Pagkakalantad sa radiation. Ang pagkalantad sa radiation ay maaari ring magdulot ng kanser sa utak. Karaniwang may malalakas na radiation ang mga X-ray at mga nuclear power plant. Kapag ang katawan ay madalas na nalalantad sa mga ito, maaaring tubuan ng bukol ang utak at iba pang bahagi ng katawan.
  • Pagkakalantad sa mga nakalalasong kemikal. Maaari ring maging sanhi ng kanser sa utak ang pagkakalantad sa mga nakalalasong kemikal na gaya ng mga pamatay-peste at pampataba sa mga halaman. Dagdag dito, maaari ring magkaroon ng kanser kung madalas nalalantad ang katawan sa paggawa ng mga produktong may kinalaman sa tingga (lead), petrolyo, goma, at plastik.
  • Paninigarilyo. Bukod sa kanser sa baga, maaari ring magdulot ng kanser sa utak ang paninigarilyo. Ayon sa mga pag-aaral, pinapanipis ng mga sangkap na nakukuha sa sigarilyo ang mga protective lining ng utak. Dahil dito, napipinsala ang utak at nagiging mas madali itong tubuan ng mga bukol.

Bukod sa mga nabanggit, maaari ring magkaroon ng kanser sa utak kung ito ay resulta ng komplikasyon ng mga ibang uri ng kanser na gaya ng kanser sa baga, suso, bato, pantog, at iba pa.

Mga Sintomas

Image Source: www.grecianhospital.com

Maaaring may kanser sa utak ang isang tao kung siya ay nakararanas ng karamihan ng mga sumusunod na sintomas:

  • Madalas na pananakit ng ulo
  • Hindi maipaliwanag na pagduduwal o pagsusuka
  • Panlalabo ng paningin
  • Pamamanhid ng braso o binti
  • Hirap sa pagbabalanse
  • Hirap sa pagsasalita nang maayos
  • Madalas na pagkalito
  • Pagbabago ng ikinikilos at ugali
  • Pag-atake ng kombulsyon o pangingisay
  • Panghina ng pandinig
  • Pagkawala ng kakayahang makakilos nang maayos
  • Madalas na pagkalimot
  • Hindi normal na paggalaw ng mga mata
  • Pagkibot ng mga kalamnan
  • Hindi maipaliwanag na pagkawala ng malay
  • Pagkahilo

Maaaring ang mga nabanggit na sintomas ay hindi lahat maranasan ng pasyente. Subalit kung nakararanas ng karamihan sa mga sintomas na ito, agad na magpakonsulta sa doktor.

Mga Salik sa Panganib

Image Source: unsplash.com

Bagama’t isang napakadalang na uri ng kanser ang kanser sa utak, maaaring tumaas ang posibilidad na magkaroon nito dahil sa mga sumusunod na salik:

  • Pagiging matanda. Habang tumatanda ang isang tao, unti-unting numinipis ang mga protective lining ng utak. Dahil dito, mas madaling maapektuhan ang utak ng kung anu-anong mga sakit na gaya ng kanser.
  • Pagkakaroon ng kasaysayan ng kanser sa utak sa pamilya. Mas mataas din ang posibilidad na magkaroon ng kanser sa utak kung mayroong kasaysayan ng kondisyong ito sa inyong pamilya o angkan. Wala mang kanser sa utak ang iyong mga magulang, maaari pa ring mamana ang mga problemadong gene at lumabas ang mga sintomas nito sa susunod na henerasyon.
  • Paninigarilyo. Ang mga sigarilyo ay may mga nakalalasong mga sangkap na maaari ring makapagpanis ng mga protective lining ng utak. Kung matagal nang naninigarilyo, itigil na ito.
  • Pagkakaroon ng trabaho na may kaugnayan sa mga kemikal. Kung ang trabaho ay may kaugnayan sa paghawak at paggawa ng mga kemikal, maaaring tumaas ang posibilidad na magkaroon ng kanser sa utak. Ilan lamang sa mga kemikal na maaaring makapagdulot ng kanser ay ang mga natatagpuan sa mga produktong pamatay-peste (pesticide o insecticide), pampataba, tingga (lead), petrolyo, plastik, at goma.

Mga Komplikasyon

Kapag ang kaso ng kanser sa utak ay hindi agad matutukoy at malulunasan, maaaring humantong ito sa mga sumusunod na komplikasyon:

  • Cerebrospinal fluid obstruction
  • Cerebral hernia
  • Hemorrhagic stroke

Ang mga nabanggit na komplikasyon ay maaaring magdulot ng panganib sa buhay ng pasyente, kaya naman kung na-diagnose na mayroong brain cancer, pinapayong sundin at gawin ang lahat ng mga lunas na iminumungkahi ng doktor.

Pag-Iwas

Ayon sa mga doktor, walang tiyak na paraan kung paano maiiwasan ang pagkakaroon ng kanser sa utak. Subalit, maaaring makatulong ang mga sumusunod na paraan upang mas bumaba ang posibilidad na maapektuhan ng kondisyong ito:

  • Itigil ang paninigarilyo. Kung hindi naman naninigarilyo, ugaliing umiwas sa taong naninigarilyo at magtakip ng ilong.
  • Kung kailangang humawak ng mga mapanganib na kemikal dahil sa uri ng hanapbuhay, siguraduhing magsuot ng mga protective gear na gaya ng guwantes, eye goggles, at iba pa.
  • Iwasan ang madalas na pagkakalantad sa Kasama na rito ang pagpapa-X-ray lamang kung kinakailangan.

Sanggunian